Hiram Leest Een Boek!

Klem! Jan van Beveren, vlinder in de zestien is vreemd genoeg pas de eerste echte biografie over de man die algemeen wordt beschouwd als de beste Nederlandse keeper ooit. Hij stond gedurende de gehele jaren zeventig op doel bij PSV en was naast mensen als Kees Rijvers, Ralf Edström, Skiete Willy en De Gebroeders een cruciale factor in de definitieve transformatie van het provincieclubje tot internationale topper. Het is natuurlijk allemaal net van voor mijn tijd, maar daarom eigenlijk des te leuker om er nu eens meer over te weten te komen. Zo waren blijkbaar de onderlinge verhoudingen dertig jaar geleden al zoals ze nu nog zijn: Ajax won meestal van Feyenoord, Feyenoord meestal van PSV, en PSV meestal van Ajax. Die laatste categorie wordt uiteraard breed uitgemeten, want schrijver Ruud Doevendans is een onvervalste fanboy, van PSV en van Lange Jan zelf. De rode draad in het boek is dan ook onvermijdelijk de goedmoedige Brabantse boerkes vs. de arrogante geldwolven uit de Randstad en dan van Beveren (geboren vlak naast het Olympisch Stadion nota bene) vs. Cruijff in het bijzonder. Na een tijdje geloof je het allemaal wel, zeker als Doevendans met gedetailleerde wedstrijdanalyses gaat aantonen hoe slecht Cruijff eigenlijk wel niet speelde in het Nederlands elftal. Ook een minpuntje is dat het boek eigenlijk meer over PSV (en Oranje) gaat dan over van Beveren, wat ongetwijfeld te maken heeft met het feit dat van Beveren zelf niet of nauwelijks medewerking heeft verleend aan de hele onderneming. Toch had ik juist graag wat meer ‘droge’ informatie over zijn techniek en zijn legendarische stijl van keepen willen hebben, wat hij nou precies zo goed deed in specifieke wedstrijdsituaties waardoor hij volgens Doevendans de Beste Keeper Ter Wereld Aller Tijden moet heten; aan de andere kant, spreken die foto’s geen boekdelen? Maar goed, ik snap ook wel dat het voor de spanningsboog niet te versmaden is om het verhaal op te hangen aan het debacle van ‘74 (door conflicten met Cruijff en co. mist van Beveren het WK en ja, natúúrlijk had hij niet alleen dat rollertje van Müller maar ook Breitners penalty met één hand klem! gehad; in ’75 bedankt hij definitief voor Oranje) en de daaropvolgende triomfen met PSV (3 keer landskampioen, UEFA Cup in 1978, winnen van het Barcelona van JC).


Het leukste deel van het verhaal is eigenlijk van Beverens periode in Amerika, waar hij in 1980, in de late bloeiperiode van het Amerikaanse soccer, als persona non grata naartoe emigreert om te gaan spelen voor de Fort Lauderdale Strikers in Florida. Aah, die inmiddels met retro-chic omgeven bizarro world van het Oude Wereld-voetbal, met zijn shoot-outs, astro turf, 30 yard offside line, kreupele ex-vedettes en de New York Cosmos; ik weet in ieder geval al welk boek ik volgend jaar ga lezen. Tragisch einde toch wel: Van Beveren slijt midden jaren tachtig zijn laatste dagen als zaalvoetballer in Texas, waar hij er geregeld 10 per wedstrijd om zijn oren krijgt, maar blijft volharden om zijn verblijfsvergunning rond te krijgen. Jan (pronounced: “Yawn”!) woont nog steeds in the Lone Star State.


Maar de échte tragiek van keepers, is dat niet dat zij na een wereldactie altijd boos schijnen te moeten zijn in plaats van blij? Ik zag het gisteren ‘de nieuwe van Beveren’ Piet Velthuizen ook weer doen, de ene Glanzparade na de andere én maar schelden met z'n drie-kwart mouwtjes… Zou die nou eigenlijk niet veel liever juichend in de hekken springen in plaats van wéér Theo Janssen af te bekken omdat’ie z’n man laat lopen?