TOP2006! #1: Anaal Nathrakh - Eschaton

Jaja, ik ben er ook niet trots op om steeds maar weer die ranzige bandnaam (vanaf nu afgekort als AN) te moeten blijven droppen, maar we kunnen er niet onderuit: Eschaton was met een straatlengte verschil het beste van het afgelopen jaar, waarin ik overigens maar weinig platen hoorde die van begin tot eind top zijn. Ik durf het bijna niet te zeggen, maar ik vind het misschien zelfs wel de beste metalplaat sinds de oerknal van 1986. En dat terwijl ik na het licht tegenvallende Domine Non Es Dignus toch eerlijk gezegd dacht dat AN zijn fifteen minutes of fame al had opgebruikt met "Pandemonic Hyperblast" en het als een nachtkaars zou uitgaan. Niet dus. Op Eschaton presteren de manne het onmogelijke door tegelijkertijd toegankelijker én extremer te klinken dan ooit tevoren en dat nota bene door zo'n beetje iedere denkbare vorm van metal te gebruiken om tot dit resultaat te komen, de 'post industrial black metal'-pigeonhole ver voorbij.

Een paar jaar terug schreef ik een ingezonden brief naar de Volkskrant naar aanleiding van een recensie van een concert van Slayer, Slipknot en Mastodon, waarin werd gesteld dat het maar niet wilde lukken om de metal nog verder te ontwikkelen of bij een breder publiek te laten aanslaan en dat Slayer na twintig jaar eigenlijk nog steeds onbedreigd In Bloed Regeert. Ik riposteerde dat men de al dan niet bewuste toenadering tussen extreme metal en avantgarde noise over het hoofd zag en halfgrappend droeg ik de dienstdoende recensent (die me overigens alleraardigst een zeer uitgebreide mail terugstuurde) op dan toch maar eens AN uit te checken. Inmiddels zijn we een jaar of drie verder en is metal hipper dan hip bij de 'serieuze muziekliefhebber' (met name de meer avontuurlijke doom/drone en black metal; zie ook Pelican) en hebben de drie 'gezaghebbende' indie webzines Pitchfork, Popmatters en Stylus allemaal een regelmatig terugkerende metalcolumn. Ha!

En nu blijkt dus zelfs dat mijn AN-tip een gelukkig schot in de roos was. Eschaton is een nauwelijks aflatende adrenaline kick, de eerste vijf nummers zijn werkelijk ongekend intens en doen het kippenvel over m'n hele lijf gieren (het blijft raadselachtig hoe je van zulke extreme herrie onbedaarlijk gelukzalig aan het janken kan slaan). Pas in het af en toe Voivodiaans aandoende "The Yellow King" gaat de voet enigzins van het gaspedaal, waarna het direct weer volle kracht vooruit is met hoogtepunt "When The Lion Devours Both Dragon & Child", het ultieme bewijs dat AN echt alles aankan, want zelfs een nu-metal riff blijkt de massavernietiging uitstekend van dienst te kunnen zijn. Lekker over-the-top power metal refreintje, fijne grind-stomp, black, thrash, het kan niet op. Zelden ook zo'n terechte Celtic Frost-style "UUOOAARRGH" gehoord, een vaak misbruikt metalcliché, maar hier moet hij echt, bij weer zo'n achterlijke catchy breakdown (op 3:44, prachtig 'een maatje te vroeg' getimed). Na dit nummer slaat zelfs de old school AN schrijnende black metal exercitie "The Necrogeddon" enigzins dood. Attila Csihar van Mayhem steekt een handje toe bij de doodenge, van gabberluchtalarm vergeven afsluiter "Regression To The Mean".

Maar de pièce de résistance is wat mij betreft toch "The Destroying Angel". Allereerst wordt het zaakje even geprogrammeerd op de totale vernietiging van het universum, vervolgens een AN-by-the-numbers openingszet (zo één waarvoor elke andere band een moord zou doen) en dan die ijzingwekkend krioelende sub-death metal rumbleriff, afgemaakt door de naar het schijnt uit Blackadder afkomstige "Kill EVERYBODY in the WHOLE WORLD, hahaha!"-sample (metal zonder humor is immers meestal niet leuk en als het er niet inzit, moet je het er gewoon zelf bijdenken, natuurlijk). Het 'refrein' is woordenloos gekrijs, briljant in z'n eenvoud en fantastisch uitgevoerd door Dave Hunt. Ook hier weer even aandacht voor het detail graag: De drumbreak vlak vóór en dan vooral het inkomen met 'de snare op de één' bij het begin van het tweede couplet is werkelijk geniaal. Het is mij overigens nog steeds niet duidelijk of ze een drumcomputer gebruiken of niet. Ik ben geneigd te denken van niet, daarvoor sissen mij de bekkens net iets te ongecontroleerd.

Bovendien zag ik gisteren op het No Mercy festival in 013 'verdachte #1' (want drummer van het eveneens uit Birmingham afkomstige Napalm Death) Danny Herrara spelen en die kan dit wel aan, me dunkt. Aan de andere kant, even later in de kleine zaal deed AN het verrassend genoeg toch met een andere drummer; maar die had dan wel weer een bomvet Darkthrone shirt aan. Ze waren volgens mij behoorlijk zenuwachtig (Dave Hunt passeerde me twee minuten voor showtime met een volle pint en voor hij het podium beklom was deze al achterover getikt); het was tenslotte ook pas hun vijfde optreden ooit, maar ze brachten het er prima vanaf. Van de ijle hoogten van Eschaton blijft live natuurlijk weinig over, maar het vloog in ieder geval niet reddeloos uit de bocht en ze speelden in een halfuurtje bijna alle 'klassiekers' (uitsmijter was "Pandemonic Hyperblast", uiteraard) en de zaal was boven verwachting enthousiast, al hoorde ik achter mij een dame in vet Tilllllburigs accent zeggen: "Okeej, moar dè is toch gin mziek mìr?" De korstige UK grindpunks stalen sowieso de show op het festival, eerst Napalm Death in de grote zaal, daarna Extreme Noise Terror en tenslotte (er is immers maar één overtreffende trap van extreme noise terror) Anaal Nathrakh in de kleine. Hun down to earth podiumpresentatie contrasteerde leuk met die van 'traditionele' langharige death metallers als The Monolith Death Cult, Behemoth en Obituary, die overigens wel allemaal overtuigden, al vond ik met name de wat puntigere attack (waardoor het niet allemaal in 'laag' verzoop) van de Engelse lads een pré.

Grootste pluspunt van de week is toch wel dat mijn trommelvliezen zowel Wolf Eyes als Anaal Nathrakh hebben doorstaan en ik morgen na jaren wachten en hopen eindelijk één van m'n all-time heroes, Chris Isaak kan gaan zien, en horen!